W ostatnich latach, coraz większa grupa Polaków decyduje się na odchodzenie od konkordatowego sposobu zawierania małżeństwa. Powody są różne: jedni sprzeciwiają się działaniom Kościoła Katolickiego lub po prostu się z nim nie utożsamiają, inni nie mogą uczestniczyć w tego rodzaju ceremonii, ponieważ są rozwodnikami. Skutki prawne ślubu są niezwykle doniosłe, ale procedura nie należy do tych najbardziej skomplikowanych.
Wizyta w Urzędzie Stanu Cywilnego
Po pierwsze, para musi udać się wybranego przez siebie urzędu stanu cywilnego, działającego przy każdym urzędzie gminy. Ślub można wziąć w dowolnym urzędzie w Polsce, nie musi być zgodny z miejscem zamieszkania któregokolwiek z nupturientów. Para winna okazał swoje dokumenty tożsamości, a także wypełnić dokument zwany „zapewnieniem” z całą gamą informacji, a przede wszystkim przyrzeczeniem, że nie zna się okoliczności uniemożliwiających zawarcie małżeństwa (np. pozostawanie w innym małżeństwie przez jednego z nupturientów).
Zakochani powinni jeszcze przedstawić dowód dokonania stosownej opłaty (płatne przelewem lub w kasie urzędu 84 zł), a wówczas można już się umówić na konkretną datę ceremonii. Co ciekawe, nie może odbyć się ona wcześniej niż 30 dni przed odbiorem zapewnienia, jest to tak zwany czas oczekiwania, który ma umożliwić możliwość ostatecznego przemyślenia swojej decyzji. Warto podkreślić, że w myśl obecnie obowiązujących przepisów, istnieje możliwość wzięcia ślubu cywilnego w plenerze, w miejscu które zapewnia odpowiednią powagę sytuacji oraz bezpieczeństwo np. w wybranym ogrodzie – za takową przyjemność należy jednak dopłacić 1000,00 zł. Wyjątkami są oczywiście sytuacje zagrożenia życia – wówczas ślub można zawrzeć w trybie przyspieszonym w szpitalu (podobnie sprawa się ma z zakładami karnymi).
Zawarcie małżeństwa – kiedy następuje
Według polskiego prawa, zawarcie małżeństwa następuje kiedy mężczyzna i kobieta zgodnie, z własnej i nieprzymuszonej woli, obaj oświadczą w obecności kierownika urzędu stanu cywilnego, że wstępują w związek małżeński. Wymóg odmienności płci zniesiony został już w kilkudziesięciu krajach świata, w tym w bardzo wielu państwach europejskich; tzw. małżeństwa jednopłciowe nie są jednak obecnie honorowane w Polsce.
Kodeks rodzinny i opiekuńczy daje kierownikowi urzędu stanu cywilnego możliwość odmowy przyjęcia oświadczeń woli nupturientów, kiedy poweźmie informacje o okolicznościach uniemożliwiających zawarcie małżeństwa (np. zbyt młody wiek, zbyt bliski stosunek pokrewieństwa lub powinowactwa), w sprawach spornych decydować będzie o tym sąd. Po ślubie sporządzony zostaje stosowny akt cywilny, a jeden jego odpis uzyskują świeżo upieczeni małżonkowie.
Co z tym nazwiskiem?
W naszym kręgu kulturowym utarło się, że po ślubie kobieta zmienia swoje nazwisko na nazwisko męża i obaj przekazują je dalej dzieciom. Jak to wygląda, patrząc czysto prawnie? Po oświadczeniu woli o wstąpieniu w związek małżeński, nupturienci decydują przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego o swoim przyszłym nazwisku.
Są trzy możliwości – albo jeden małżonek przejmuje nazwisko drugiego, albo dodaje je do własnego tworząc nazwisko dwuczłonowe albo każdy pozostaje przy swoim. Jeżeli oświadczenie nie zostanie złożone, realizuje się opcja trzecia, a więc obaj małżonkowie zostają przy nazwiskach rodowych. Równocześnie, zapada decyzja o nazwisku przyszłego, potencjalnego dziecka lub dzieci: albo przejmie ono nazwisko ojca albo nazwisko matki. W braku porozumienia, dziecko będzie nosić nazwisko dwuczłonowe składające się z obu połączonych nazwisk.
